Στην χώρα μας υπάρχουν δεκάδες διαθέσιμες επιλογές αντισύλληψης άλλες λιγότερο δημοφιλείς όπως η απολίνωση σαλπίγγων, η βαζεκτομή, το γυναικείο προφυλακτικό, ο κολπικός δακτύλιος και άλλες περισσότερο γνωστές και χρησιμοποιούμενες όπως τα αντισυλληπτικά χάπια και το ενδομήτριο σπιράλ (χαλκού ή προγεστερόνης).
Πολύ μεγάλη συζήτηση γίνεται κυρίως γύρω από τα αντισυλληπτικά χάπια μεταξύ νεαρών κοριτσιών, τα οποία κάτι έχουν διαβάσει στο ίντερνετ για αύξηση του κινδύνου καρκίνου από τη χρήση αντισυλληπτικών, κάτι τους έχει πει κάποια γνωστή τους ότι πάχυνε με τη χρήση αντισυλληπτικών, κάτι έχουν ακούσει για μια φίλη τους η οποία εμφάνισε ψυχολογικές διακυμάνσεις με τα αντισυλληπτικά, ενώ σε άλλη τα έδωσε ο δερματολόγος και εξαφανίστηκαν τα σπυράκια, η τριχοφυΐα και κάποια ακόμα γνωστή τα παίρνει λόγω πολυκυστικών ωοθηκών. Φυσιολογικό είναι λοιπόν μέσα σε αυτό τον κυκεώνα σκόρπιων πληροφοριών πολλές γυναίκες να ανησυχούν για τη χρήση τους, άλλωστε οι άνθρωποι είμαστε κατασκευασμένοι να φοβόμαστε και να απορρίπτουμε το άγωστο.
Το αντισυλληπτικό χάπι περιέχει τεχνητές ορμόνες (οιστρογόνα και προγεσταγόνα) και δρα εμποδίζοντας την ωοθυλακιορρηξία από τις ωοθήκες το μεν οιστρογόνο, ενώ το προγεσταγόνο αλλάζει την σύσταση της τραχηλικής βλέννας και κατά συνέπεια δυσχεραίνει την δίοδο του σπέρματος στη μήτρα και τις σάλπιγγες ενώ ταυτόχρονα προκαλεί λέπτυνση του ενδομητρίου με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η εμφύτευση του ωαρίου.
Τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία κυκλοφορούν στην αγορά σε πακέτα 21 ή 28 χαπιών αναλόγως την εταιρεία. Τα αντισυλληπτικά 28 δισκίων τα λαμβάνετε σε καθημερινή βάση χωρίς διακοπή. Σε αυτά τα πακέτα ορισμένα δισκία ( συνήθως 7 ) δεν περιέχουν καθόλου ορμόνες (αδρανή). Είναι, ωστόσο, πιο εύκολη η χρήση τους καθώς δεν χρειάζεται να θυμάστε ποια μέρα να σταματήσετε και ποια να ξεκινήσετε το επόμενο πακέτο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να τα λαμβάνετε με τη σειρά που υποδεικνύουν οι μέρες πάνω στη συσκευασία.
Η περίοδος θα έρθει κανονικά την 4η εβδομάδα του κύκλου. Τα αντισυλληπτικά 21 δισκίων λαμβάνονται για 3 εβδομάδες. Μετά πρέπει να διακόψετε για 7 μέρες, μέσα στις οποίες θα εμφανιστεί και η περίοδος. Και στις δυο περιπτώσεις ( 21 ή 28 χαπιών ), η αντισυλληπτική δράση διαρκεί όλο το μήνα παρέχοντας κάλυψη και για τις μέρες που δεν λαμβάνετε χάπι ή λαμβάνετε αδρανή.
Πέρα από την αντισύλληψη- την αποφυγή δηλαδή μιας πιθανής ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης , τα αντισυλληπτικά δισκία χορηγούνται για πολλούς άλλους λόγους. Δρουν θεραπευτικά στις γυναίκες με σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, ρυθμίζοντας τις διαταραχές του κύκλου αλλά και βελτιώνοντας την τάση για ακμή και την τριχοφυΐα καθώς μειώνουν τα επίπεδα ανδρογόνων. Δρουν θεραπευτικά στις γυναίκες με ενδομητρίωση, ινομυώματα, δυσμηνόρροια και προεμμηνοροϊκό σύνδρομο. Μειώνουν την αιμορραγία κατά την έμμηνο ρύση, μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών και καρκίνου του ενδομητρίου καθώς επίσης μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κύστεων στις ωοθήκες και τον μαστό.
Είναι ασφαλή τα αντισυλληπτικά δισκία?
Τα αντισυλληπτικά δισκία αποτελούν ασφαλή φάρμακα δοκιμασμένα επί σειρά δεκαετιών σε εκατομμύρια γυναίκες. Ωστόσο σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να προκαλέσουν: εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, καρδιαγγειακά επεισόδια, αρτηριακή υπέρταση, διαταραχές στην ηπατική λειτουργία και τη λειτουργία της χοληδόχου κύστης. Το μικρό αυτό ποσοστό παρενεργειών μπορεί να μειώθει ακόμα περισσότερο κάνοντας αιματολογικό έλεγχο θρομβοφιλίας πρίν την έναρξη χρήσης τους.
Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου τα αντισυλληπτικά μπορεί να προκαλέσουν συναισθηματικές μεταβολές αλλάζουμε το σκεύασμα με αυτό κάποιας άλλης εταιρείας και το πρόβλημα συνήθως λύνεται.
Όσον αφορά τον καρκίνο, στο παρελθόν υπήρχε η αντίληψη ότι τα αντισυλληπτικά αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας αλλά πληθώρα μελετών δείχνει ότι η ποσότητα οιστρογόνων που περιέχουν είναι σε απολύτως ασφαλή πλαίσια.
Όσον αφορά την φημολογούμενη αύξηση βάρους , καμία μελέτη ως τώρα δεν έχει αποδείξει κάτι τέτοιο. Ωστόσο σε μερικές γυναίκες παρατηρείται κατακράτηση υγρών που μπορεί να συνεπάγεται μικρή αύξηση στο βάρος τους.
Τέλος η χρήση αντισυλληπτικών αντενδείκνυται σε γυναίκες άνω των 35 ετών που καπνίζουν , γυναίκες με σημαντικά αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (πάνω από 35) , που έχουν ιστορικό φλεβοθρόμβωσης, που έχουν θρομβοφιλία, καρδιαγγειακή νόσο, αρτηριακή υπέρταση, ημικρανίες με αύρα, ιστορικό καρκίνου μαστού, σακχαρώδη διαβήτη, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο , παθήσεις ήπατος και χοληφόρων αγγείων.
Για τις περιπτώσεις αυτές γυναικών που είτε λόγω κάποιας εκ των παραπάνω αναφερόμενων καταστάσεων δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να λάβουν από του στόματος αντισυλληπτικά υπάρχει η λύση του ενδομήτριου σπιράλ.
Το ενδομήτριο σπείραμα ή ενδομήτριο σπιράλ (IUD) είναι ένας τρόπος αντισύλληψης που χρησιμοποιείται από γυναίκες. Πρόκειται για μια κατασκευή σε σχήμα Τ, ύψους περίπου 3 εκατοστών, φτιαγμένη είτε από ειδικό πλαστικό και χαλκό, είτε μόνο από ειδικό εύκαμπτο πλαστικό, που τοποθετείται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας, αποκλειστικά και μόνο από γυναικολόγο.
Είδη ενδομήτριου σπειράματος
Υπάρχουν 2 είδη ενδομήτριου σπειράματος (IUD), τα οποία παρόλο που έχουν το ίδιο σχήμα, λειτουργούν τελείως διαφορετικά:
Σπιράλ χαλκού
Ονομάζεται έτσι, ακριβώς επειδή ο κεντρικός άξονας του τυλίγεται από ένα εξαιρετικά λεπτό σπιράλ από χαλκό. Ο χαλκός έχει την ιδιότητα να αποτρέπει το σπέρμα από το να φτάσει στο ωάριο και να το γονιμοποιήσει και ταυτόχρονα να εμποδίζει το ενδομήτριο να προετοιμαστεί για την εμφύτευση του ζυγωτού.Δεν περιέχει ορμόνες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γυναίκες που αντιμετωπίζουν παθήσεις οι οποίες καθιστούν απαγορευτική τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) και η θρομβοφιλία. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως μορφή επείγουσας αντισύλληψης.
Ορμονικό σπιράλ
Λειτουργεί απελευθερώνοντας σταδιακά πολύ μικρές ποσότητες της ορμόνης προγεστερόνης στην μήτρα, επηρεάζοντας το ενδομήτριο να προετοιμαστεί για την εμφύτευση του ζυγωτού. Ταυτόχρονα, εμποδίζει το σπέρμα να φτάσει στο ωάριο και να το γονιμοποιήσει. Εξαιτίας της ορμόνης που απελευθερώνει, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η περίοδος να γίνει πιο «ελαφριά», δηλαδή να διαρκεί λιγότερες μέρες, να αποβάλλεται μικρότερη ποσότητα αίματος ή να είναι πιο ήπια τα συμπτώματα, ενώ σε μερικές περιπτώσεις οι περίοδοι σταματούν εντελώς.Μπορεί να αποτελέσει μέρος της θεραπείας για την εμμηνόπαυση, την ενδομητρίωση και άλλων διαταραχών περιόδου. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, διαφαίνεται ότι κάποιες μάρκες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, όπως επίσης και της φλεγμονώδους νόσου της πυέλου.
Πώς τοποθετείται το ενδομήτριο σπείραμα – Διαδικασία τοποθέτησης
Η τοποθέτηση του σπιράλ είναι μια σύντομη διαδικασία, η οποία διαρκεί 5-20 λεπτά και γίνεται ιδανικά στις τελευταίες ημέρες της περιόδου. Πριν από την τοποθέτηση του, ιδιαίτερα αν ο γυναικολόγος δε γνωρίζει το ιατρικό σας ιστορικό, μπορεί να προτείνει Τεστ Παπ και καλλιέργεια κολπικού υγρού για τη διερεύνηση πιθανών λοιμώξεων ή τεστ εγκυμοσύνης. Πριν από την τοποθέτηση είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον γυναικολόγο την αντοχή σας στην ενόχληση ή τον πόνο που μπορεί να νιώσετε κατά την τοποθέτηση. Συνήθως, ο τρόπος αντιμετώπισης είναι είτε η εκ των προτέρων λήψη αναλγητικών, είτε η τοπική αναισθησία και σε ειδικές περιπτώσεις υπό γενική αναισθησία τύπου μέθη. Η τοποθέτηση γίνεται με παρόμοιο τρόπο όπως το τεστ ΠΑΠ: αφού ξαπλώσετε στο ιατρικό κρεββάτι, τοποθετήσετε τα πόδια σας ανοιχτά και λυγισμένα και χαλαρώσετε, όσο είναι δυνατόν, ο γιατρός τοποθετεί τον κολποδιαστολέα. Αν έχετε συμφωνήσει σε τοπική αναισθησία, αυτή γίνεται πριν την τοποθέτηση του κολποδιαστολέα. Έπειτα, προχωράει με προσοχή στη τοποθέτηση του σπειράματος στην μήτρα διαμέσου του τραχήλου. Το σπείραμα αρχικά είναι διπλωμένο και ανοίγει σε σχήμα Τ, μόλις φτάσει στην σωστή θέση. Ταυτόχρονα τα δύο μαλακά νήματα που υπάρχουν στο κάτω μέρος, απλώνονται, φτάνοντας στο πάνω μέρος του τραχήλου, από όπου ο ιατρός μπορεί να ελέγχει αν βρίσκεται στη σωστή θέση.Μετά την τοποθέτηση μπορεί να βιώσετε κάποιες παρενέργειες όπως περιορισμένη κολπική αιμορραγία, πόνους περιόδου ή πόνους στην μέση. Αυτές φυσιολογικά υποχωρούν μέσα στην ίδια μέρα ή μέσα σε λίγες μέρες.
Πλεονεκτήματα ενδομήτριου σπιράλ
Τα πλεονεκτήματα του ενδομήτριου σπειράματος (IUD) μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
Έχει 99% ποσοστό επιτυχίας
Λειτουργεί άμεσα μετά την τοποθέτηση
Προσφέρει μακροχρόνια προστασία (3-10 χρόνια, ανάλογα με το είδος)
Αποτελεί μια οικονομική λύση αντισύλληψης, δεδομένης της αποτελεσματικότητας του σε βάθος χρόνου
Αφαιρείται σε περίπτωση που αλλάξει η επιθυμία για τεκνοποίηση, χωρίς παρενέργειες σε σχέση με τη γονιμότητα
Δεν απαιτεί πρόγραμμα ή συγκεκριμένες δράσεις για να λειτουργήσει (πχ. σωστή περιοδική λήψη αντισυλληπτικών χαπιών)
Είναι ασφαλής η χρήση του κατά την περίοδο του θηλασμού
Μπορεί να τοποθετηθεί μετά από τοκετό
Μπορεί να τοποθετηθεί μετά από αποβολή ή εξωμήτρια κύηση
Σε ποιες περιπτώσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ενδομήτριο σπείραμα;
Το ενδομήτριο σπείραμα (IUD) δε συνίσταται ως μέθοδος αντισύλληψης σε περιπτώσεις όπου υπάρχει:
Εγκυμοσύνη ή πιθανότητα (επιθυμητής) εγκυμοσύνης
Ανεξήγητη κολπική αιμορραγία
Μόλυνση από Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα
Φλεγμονώδους νόσου της πυέλου (PID)
Μυκητιασική ή επαναλαμβανόμενη κολπίτιδα
Πιθανότητα καρκίνου του ενδομητρίου ή του τραχήλου της μήτρας
Ανωμαλίες της μήτρας
Αλλεργία στον χαλκό (για το σπιράλ χαλκού)
Παθήσεις που δεν επιτρέπουν τη λήψη ορμονών (για το ορμονικό σπιράλ)
Φυσικά υπάρχουν και οι μέθοδοι έκτακτης αντισύλληψης , το γνωστό χάπι της επόμενης μέρας, όταν η γυναίκα δεν έχει χρησιμοποιήσει καμία από τις παραπάνω μεθόδους αντισύλληψης και της συμβεί κάποιο ατύχημα κατά την σεξουαλική επαφή ( πχ σπασμένο προφυλακτικό ή μη επιτυχής διακεκομμένη συνουσία). Στην αγορά κυκλοφορούν 2 σκευάσματα το Norlevo και το EllaOne. Το norlevo είναι αποτελεσματικό εφόσον ληφθεί τις πρώτες 72 ώρες μετά την ύποπτη σεξουαλική επαφή ενώ το EllaOne είναι αποτελεσματικό ακόμα και 5 μέρες μετά την επαφή. Φυσικά η αποτελεσματικότητα και των δυο αυξάνεται όσο νωρίτερα μετά την επαφή ληφθούν.
Μπορείτε να συζητήσετε διεξοδικά με τον Ιατρό για τις επιλογές σας στην αντισύλληψη και να σας εξηγήσει αναλυτικά τυχόν λεπτομέρειες και απορίες που δεν καλύφθηκαν από τις παραπάνω πληροφορίες ώστε να επιλέξετε την ασφαλέστερη, εξατομικευμένη λύση για εσάς!
Στο ιατρείο πραγματοποιείται τόσο τοποθέτηση, αντικατάσταση και αφαίρεση οποιουδήποτε είδους ενδομήτριου σπιράλ επιλέξετε!
